Lou Salomé
Lou Salomé
Boek bestellen
Lou Salomé
Nieuw!, NederlandsGeschiedenis van de westerse esoterie
Geschiedenis van de westerse esoterie
Boek bestellen
Geschiedenis van de westerse esoterie
Nieuw!, Wijsheidtradities, NederlandsDe Magdalenacodex
De Magdalenacodex
Boek bestellen
De Magdalenacodex
Nieuw!, Fictie, NederlandsHet Renaissance-wonder
Het Renaissance-wonder
Boek bestellen
Het Renaissance-wonder
Nieuw!, NederlandsHermes Trismegistus
Hermes Trismegistus
Boek bestellen
Hermes Trismegistus
Nieuw!, NederlandsHet Evacomplex
Het Evacomplex
Boek bestellen
Het Evacomplex
Nieuw!, Fictie, NederlandsHet ISISgeheim
Het ISISgeheim
Boek bestellen
Het ISISgeheim
Nieuw!, Fictie, NederlandsReis langs de Mysteriën
Reis langs de Mysteriën
Beschrijving
Boek bestellen
Reis langs de Mysteriën
Wijsheidtradities, NederlandsHet Verguisde Christendom
Het Verguisde Christendom
Beschrijving
Boek recensies
Het evangelie als roman Jacob Slavenburg belicht opnieuw het vroege christendom. De gnosticus hoopt een zuiver beeld te geven van de tijd van Jezus. Jacob Slavenburg is een bijzondere man. De intellectuele laatbloeier behaalde, na een tijd in het bedrijfsleven te hebben gewerkt, op zijn 43ste zijn doctoraal in de cultuurgeschiedenis. Snel daarna ontpopte hij zich als een specialist in de gnosis. Dit is voor leken een wat ingewikkeld begrip. Slavenburg (Gorinchem, 1943) probeert het op zijn eigen website uit te leggen. Gnosis (het Griekse woord voor kennis, inzicht) staat voor een weten van binnenuit. Het verwijst naar een ervaring van intense en onlosmakelijke verbondenheid met het Al. De gnostici hebben moeite met het idee van God als afzonderlijke entiteit. Zij zoeken het goddelijke liever in de mens zelf. Van dogma’s en leergezag zijn ze afkerig. Slavenburg publiceert het ene boek na het andere. Een rode draad in zijn studies is dat religieuze autoriteiten een vervalst beeld hebben gecreëerd van de woorden en daden van de vroegste christenen. Zo verbond Augustinus van Hippo (354-430) seksualiteit met erfzonde. De invloedrijke kerkvader sneed de band door tussen lichamelijke liefde en godsdienst. Terwijl seksuele genietingen aanvankelijk helemaal niet taboe waren. De ‘maagdelijkheidsmanie’ van de kerkvaders leidde tot het idee dat de stichter van het christendom werd geboren uit een maagd en ongetrouwd bleef. Maar volgens Slavenburg is het heel waarschijnlijk dat Jezus getrouwd was met Maria Magdalena, geen prostituee, maar een ‘vrouw die het Al kent’. Zo gek was de Amerikaanse thrillerschrijver Dan Brown dan ook niet toen hij eenzelfde visie centraal stelde in De Da Vincí Code. Voor Slavenburg is het van groot belang een goed inzicht te krijgen in de eerste christengemeenten. Daarom vertaalde hij, samen met de spirituele neerlandicus Willem Glaudemans, de Nag Hammadi-geschriften, een in 1945 in Egypte gevonden verzameling teksten uit de beginjaren van het christendom. Waaronder het Evangelie van Thomas, door de apostel opgetekende uitspraken van Jezus. De vertaling van de Nag Hammadi-geschriften werd een bestseller. Ook in zijn nieuwe boek, Het verguisde christendom (Walburg Pers), belicht Slavenburg de tijd van Jezus. We denken deze enigszins te kennen door de vier evangelieverhalen uit het Nieuwe Testament. Maar het gaat hier niet om directe getuigenverslagen; het zijn reconstructies die stammen uit de tweede helft van de eerste eeuw. Een soort romans, zegt Slavenburg, gebaseerd op historische feiten, maar ook op legenden en verdichtsels. De auteur vestigt de aandacht op bronnen over de periode tussen de kruisdood van Christus en de val van Jeruzalem. De Joodse volgelingen van Jezus vormden toen een gemeente die zichzelf als het ware nog moest uitvinden, met Jakobus, een broer van Jezus, als leider. Zij zagen in Jezus een profeet, die Gods bedoelingen onthulde. Van een afgeronde theologie was geen sprake. De opstanding van Jezus werd ervaren als een verschijning in visioenen, niet als lichamelijke manifestatie. Slavenburg schrijft lang niet zo vlot als bijvoorbeeld de classicus Fik Meijer en overtuigt zeker niet in alle opzichten. Maar dat de visie op Christus van de latere kerk met haar expliciete geloofsleer flink afwijkt van de overtuigingen van de eerste christenen, maakt hij goed duidelijk. Gerry van der List (Elsevier Spiritueel, 22 oktober 2016) *** Recensie Biblion-Bibliotheekdienst Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg heeft vele boeken en artikelen over het (vroege) christendom op zijn naam staan. In deze bewerking van het boek 'Opus posthuum' (2001) exploreert hij in vijf hoofdstukken het vroegste christendom van voor de tijd van de evangeliën. Er waren toen nog geen vastomlijnde theologie, nog geen duidelijke gezagsstructuur en nog geen richtlijn voor bijeenkomsten. De aanvankelijk joodse gemeenschap van Jezus maakte zich steeds meer los van haar wortels. Het resultaat is een kerk waarin de allervroegste christenen zich niet zouden herkennen. Dit goede boek, geschreven door iemand die zeer thuis is in de stof, zal zowel leken als kenners aanspreken die geïnteresseerd zijn in het vroege christendom en die niet terugschrikken voor een uitleg die afwijkt van het traditionele verhaal. In de appendix heeft de auteur 'Jezus-woorden' opgenomen: leringen van Jezus, zowel uit bijbelse als niet-bijbelse bronnen, opgedeeld in negen thema's. De veertig pagina's met circa 900 (!) eindnoten maken ongeveer een zesde deel uit van het boek. Bevat overzicht van geraadpleegde bronnen, geraadpleegde literatuur, index. J. Windmeijer *** Het verguisde christendom Oorsprong en teloorgang van de vroegste 'kerk' Jacob Slavenburg Zutphen: WalburgPers, 2016 Herziene uitgave van Opus Posthuum.- Deventer, 2001 255 p.- ISBN 978-9462-491564 - € 19.95 Slavenburg gaat in dit boek in op het vroege christendom van ca. 30 (dood van Jezus) tot 70 nC (verwoesting van de tempel in Jeruzalem, definitieve scheiding tussen joden- en christendom). Het is geen gemakkelijk boek en de lezer moet al enigszins ingelezen zijn in het onderwerp om alle argumenten te kunnen wegen. Aanvankelijk had ik een korte inhoud van de hoofdstukken willen geven in deze bespreking, maar ik ben er van afgestapt omdat de materie te complex is om in weinig woorden samen te vatten. Slavenburg wil denken & doen van de vroegste christelijke gemeenschap reconstrueren, maar voor deze periode kan men slechts uit weinig teksten putten. Immers de vier evangeliën zijn – gezien de periode die in dit boek onderzocht wordt – laat (tweede helft eerste eeuw). De Handelingen van de Apostelen noemt hij een "roman, die gebaseerd is op historische feiten. Maar daarnaast op legenden, pseudo-historische overleveringen en verdichtsels" (p.16). Dus een bron die zeer kritisch en met grote voorzichtigheid gebruikt moet worden, net als de andere bronnen, zoals o.a. het Evangelie van Thomas, Flavius Josephus' werk, Paulus' brieven, (eerste en tweede) Openbaring van Jacobus, de zgn. Jezus-woorden (zie verder)en (de vierde-eeuwse) Kerkgeschiedenis van Eusebius. Het is steeds een zoektocht naar de (vermeende) 'diepere oer-lagen' van deze teksten, een zoeken naar een mogelijke weergave van het doen & denken in de periode 30-70. Lezen, interpreteren, deduceren, combineren ... werk van een detective uit de traditionele whodunits. De eerste christenen waren joden (joodse christenen) die in de tempel bleven komen, maar ook wekelijks samenkwamen in woonhuizen, waar tijdens de gezamenlijke maaltijd waarschijnlijk Jezus-woorden ter inspiratie werden voorgelezen. Hoewel er wrijvingen waren tussen joodse christenen met verschillende culturele achtergronden, waren er grotere meningsverschillen tussen hen en 'heiden-christenen', vooral wat betreft joodse gebruiken zoals besnijdenis en het volgen van de joodse wet. Wat hadden deze vroege christenen gemeenschappelijk? Wat geloofden ze? Uiteraard was er van een vaste kerkstructuur, liturgie of doordachte theologie (drieëenheid, maagdelijke geboorte, kruisdood & lijden, opstanding, etc.) nog geen sprake. "Charismatische gaven stonden hoog in het vaandel, in sommige gemeenten tot in de tweede eeuw toe. Van een fundamentele ongelijkheid tussen broeders en zusters is ons weinig gebleken. Profeten/profetessen hadden, naast apostelen, een belangrijk aandeel in deze bijeenkomsten. Datzelfde gold voor leraren. In de joods-christelijke gemeenten legden zij de lering van Jezus uit, in de Paulinische ['heidense'] de Tora", meent Slavenburg (p.179). Het merendeel van de vroeg-christelijke joden of joodse christenen zag Jezus als mens van vlees en bloed, verwekt door Jozef. Deze Jezus werd bij de doop in de Jordaan Christus (later: adoptianisme). Christus werd gezien als Kracht, die de mens Jezus weer verlaten zou hebben voor zijn dood. In een aparte Appendix (p.187-198) gaat Slavenburg iets dieper in op de Jezus-woorden, de logia. Wetenschappers hebben uit de evangeliën en andere (apocriefe) bronnen (zoals het Evangelie van Thomas) de letterlijke uitspraken van Jezus trachten te distilleren en te ontdoen van de verhalende context. Uiteraard heerst er onder wetenschappers geen consensus over welke uitspraken wel of juist niet tot de logia zouden kunnen behoren, maar Slavenburg geeft in deze appendix wel een mooi overzicht (geen streven naar volledigheid). Het notenapparaat (p.199-240) is uitgebreid (906 noten). De geraadpleegde bronnen en literatuur (p.243-250) en de alfabetische index (p.251-255) besluiten dit boek. Zoals ik al schreef, het is geen gemakkelijk boek. Maar het geeft goed weer hoe weinig we eigenlijk weten van dit vroege christendom en hoe groot de verschillen (qua 'geloofswaarheden', theologie, liturgie etc.) zijn met het christendom zoals we dat kennen uit de latere periode (en nu!). De titel van dit boek heeft het over het "verguisde" christendom en over "teloorgang", beide negatieve begrippen. Hiermee geeft de auteur blijkbaar al zijn zienswijze weer (kort door de bocht): het christendom was in het begin positief, maar is er later 'slechter' op geworden. Je kan het natuurlijk ook neutraler zien: dat het doen/denken van de christenen zich heeft aangepast aan de tijdgeest, is veranderd door toename van gelovigen, onderdeel werd van een 'nieuwe' wereld (na 313) en daardoor in een andere positie kwam en nieuwe mogelijkheden kreeg. Hoe dan ook, het boek laat goed de complexiteit van het onderzoek en de interpretatie van de bewaard gebleven geschreven bronnen zien. Voor de geïnteresseerde leek is dit boek zeker een mooi uitgangspunt om verder te vorsen en te lezen, omdat Slavenburg ook interpretaties van andere wetenschappers en theologen in zijn uitgebreide notenapparaat aanhaalt. Kortom, een boek dat je stof tot nadenken blijft geven! ************** Boekbespreking: Jacob Slavenburg: Het verguisde christendom. Walburg Pers, paperback/e-book, 256 pagina’s, € 19,95/€ 9,99 door Satyamo Uyldert in De Kaarsvlam: In dit boek over de ‘oorsprong en teloorgang van de vroegste kerk’ neemt cultuurhistoricus Slavenburg ons mee naar de prilste ontwikkelingen van het christendom, die plaatsvonden tussen het sterven van Jezus, waarschijnlijk in het jaar 30 n.Chr. en de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in 70 n.Chr. In hoeverre lijken de huidige christelijke kerken op die vroegste christelijke gemeenten? In uitputtend bronnenonderzoek – het degelijke boek telt maar liefst 166 referenties en 906 eindnoten – laat de auteur zien dat er praktisch geen enkele overeenkomst is. Het eerste hoofdstuk Een omstreden geschiedenis herinnert ons eraan dat de eerste christenen joden waren. Paulus, die Jezus zelf nooit ontmoet heeft, reisde de wereld af en voelde zich geroepen om heidenen te bekeren, en een van de eerste meningsverschillen ging over het al dan niet verplichte besnijden van deze ‘heidense christenen’. Hierover kon gelukkig een ‘herenakkoord’ worden gesloten met de thuisbasis in Jeruzalem waar Jezus’ broer Jacobus – wiens 0penbaringen gevonden zijn in de Nag Hammadi-geschriften – de leiding had en aan wie mensen als Petrus en Paulus verantwoording schuldig waren. In het tweede hoofdstuk Het meest oorspronkelijke christendom? lezen we onder andere dat volgens de oudste tradities Jezus niet uit een maagd werd geboren, maar dat sprake was van een natuurlijk vaderschap van Jozef. Slavenburg reconstrueert hier een joods-christelijke theologie: God is één en ondeelbaar, uit God vloeien Heilige Geest en Christus voort, Heilige Geest geldt als kracht van God, Christus is een pre-existente kracht die nog niet met Jezus verbonden is, Jezus bracht deze kracht naar de aarde bij de doop in de Jordaan, deze kracht kan zich in ieder ‘gelovig’ mens ontplooien en daarvoor dient de Wet zo goed als mogelijk nageleefd te worden. Het derde hoofdstuk Een aangeschoten apostel is gewijd aan Paulus die het niet zozeer over Jezus heeft maar meer over Christus als een goddelijke kracht. We maken kennis met de gemeenschappen rond Paulus en zien hoe hij de grondlegger was van het avondmaal, de eucharistie die indertijd ook ‘liefdesmaaltijd’ werd genoemd. We lezen hoe de geloofsbelijdenis ontstaat. Het is twijfelachtig of Paulus de gnostici bestreed, zoals vaak wordt aangenomen. Gnostiek werd immers vaak als ketterij beschouwd omdat het met zijn dualisme niet alleen in een Goede God geloofde maar ook in een boze god. Jezus, Christus, Christus Jezus en Jezus Christus is de titel van het vierde hoofdstuk, waarin nader ingegaan wordt op het realiteitsgehalte van de geboorte, doop en opstanding van Jezus. Over de laatste blijkt weinig tot niets erop te wijzen dat deze als een lichamelijke opstand beleden werd. Jezus noemde zichzelf nooit ‘messias’ of ‘Christus’ maar wel ‘Zoon’, ‘Zoon des mensen’ en ‘Zoon van de Vader’. Jezus wilde een ‘ecclesia’ stichten, wat onterecht als ‘kerk’ werd vertaald. ‘Ook de later weergegeven organisatie van Jezus als kerkleider met de apostelen als raad van bestuur mist iedere authenticiteit,’ concludeert de auteur (p. 123). Hij komt ook tot de slotsom dat het Koninkrijk waarover Jezus vaak sprak slaat op het totaalbewustzijn van de verbinding met ‘de Vader’. In het vijfde hoofdstuk Eenheid en verscheidenheid lezen we hoe de functies van apostelen, leraren en profeten nogal eens door elkaar liepen in de eerste ecclesia, waar de bijeenkomsten waarschijnlijk altijd begonnen met het lezen van ‘logia’ of Jezuswoorden, ook de minder bekende die we vinden in de apocrieven, oude bijbelhandschriften en bij kerkvaders. Twee bevindingen van Slavenburg zijn dat er een gigantische kloof is tussen het latere christendom en de vroegste gemeenschappen, en dat de logia van groot belang zijn voor het inzicht in het ‘geloof’ van de jonge gemeenten. En volgens de auteur moet de door Jezus uitgedragen gedachte dat het Koninkrijk in het hier en nu realiseerbaar is een grote impact op de eerste christenen hebben gehad. Het boek besluit met een selectie van de logia over ‘Houden aan de wet’, ‘Volgen van andere geboden’, ‘Zoeken, vinden en zich verheugen’, ‘Bewust worden’, ‘Zichzelf leren kennen’, ‘Leeg maken’, ‘Wedergeboren worden’, ‘Tot een maken’ en ‘Ingaan in het koninkrijk’. Waarbij het je na lezing achterlaat met het besef dat de leringen en praktijken van de huidige kerken weinig tot niets meer te maken hebben met de oorspronkelijke Jezus of Christus.
Boek bestellen
Het Verguisde Christendom
Gnosis, Vroeg christendom, NederlandsVrijen met God
Vrijen met God
Beschrijving
Boek recensies
Boek bestellen
Vrijen met God
Wijsheidtradities, Gnosis, Vroeg christendom, NederlandsBronnen van de westerse esoterie
Bronnen van de westerse esoterie
Beschrijving
Boek recensies
Boek bestellen
Bronnen van de westerse esoterie
Wijsheidtradities, Gnosis, Vroeg christendom, NederlandsGeheimen en onthullingen van de westerse esoterie
Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie
Beschrijving
Achterflap
Boek bestellen
Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie
WijsheidtraditiesRudolf Steiner
Rudolf Steiner
Beschrijving
Boek bestellen
Rudolf Steiner
WijsheidtraditiesH.P. Blavatsky
H.P. Blavatsky
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
NBD Biblion, Vera Blok
Boek bestellen
H.P. Blavatsky
WijsheidtraditiesEen sleutel tot gnosis
Een sleutel tot gnosis
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Redactie
Boek bestellen
ISBN 9789020281125 Paperback, 112 pag.
Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1997 tweede druk, 2000 derde druk, 2005 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.Ein Schlüssel zur Gnosis (vertaling in het Duits)
Aanvullende informatie over de vertaling van dit boek.
Boek bestellen
Een sleutel tot gnosis
Gnosis, VertalingenHet Maria Magdalena Mysterie
Het Maria Magdalena Mysterie, De vrouw die Jezus liefhad
Beschrijving
Boek bestellen
Het Maria Magdalena Mysterie
Nieuw!, Vroeg christendom, NederlandsWesterse esoterie en oosterse wijsheid
Westerse esoterie en oosterse wijsheid
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Redactie
Boek bestellen
Westerse esoterie en oosterse wijsheid
WijsheidtraditiesValsheid in geschrifte
Valsheid in geschrifte
Beschrijving
Boek bestellen
Valsheid in geschrifte
Vroeg christendomOpus Posthuum
Opus Posthuum
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Prof. dr. K.A.D. Smelik
Boek bestellen
Opus Posthuum
Vroeg christendomMystiek en spiritualiteit
Mystiek en spiritualiteit
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Boek bestellen
Mystiek en spiritualiteit
WijsheidtraditiesMan en vrouw
Man en vrouw
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
P.O. Kampschuur
Boek bestellen
Man en vrouw
AndrogynieLiefde en Inwijding
Liefde en Inwijding
Beschrijving
Boek bestellen
Liefde en Inwijding
AndrogynieInleiding tot het esoterisch Christendom
Inleiding tot het esoterisch Christendom
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Dr. H.S. Verbrugh
Boek bestellen
Inleiding tot het esoterisch Christendom
GnosisHet Thomas-Evangelie
Het Thomas-Evangelie
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Boek bestellen
Het Thomas-Evangelie
Vroeg christendomHet openvallend testament
Het openvallend testament
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Dr. H. Chr. van Bemmel
Boek bestellen
Het openvallend testament
Vroeg christendomHet graf van Jezus
Het graf van Jezus
Beschrijving
In de media
Boek bestellen
Het graf van Jezus
Vroeg christendomHet Grote Boek der Apokriefen
Het Grote Boek der Apokriefen
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Redactie
Boek bestellen
Het Grote Boek der Apokriefen
Vroeg christendom..En de man zal heersen….”
..En de man zal heersen….”
Beschrijving
Boek bestellen
..En de man zal heersen….”
AndrogynieDe verloren erfenis
De verloren erfenis
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Dr. H. Chr. van Bemmel
Boek bestellen
A herança perdida de Jesus (vertaling in het Portugees)
A verdadeira história das origens do cristianismo Aanvullende informatie over de Portugese vertaling.Comprar
De verloren erfenis
Gnosis, Vroeg christendom, Nederlands, VertalingenDe oerknal van het Christendom
De oerknal van het Christendom
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Prof. dr. K.A.D. Smelik
Boek bestellen
Aanvullende informatie in het DuitsUrknall des Christentums (vertaling in het Duits)
Boek bestellen
De oerknal van het Christendom
Vroeg christendom, VertalingenDe ‘logische’ Jezus
De ‘logische’ Jezus
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Redactie
Boek bestellen
The ‘logical’ Jesus (vertaling in het Engels)
Rights for sale
De ‘logische’ Jezus
Vroeg christendom, VertalingenDe Hermetische schakel
De Hermetische schakel
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
Drs. J. Wilts
Recensies in de media
Boek bestellen
Paperback: 432 pages
Publisher: Ibis Press, April 1, 2012
Language: English
ISBN-13: 978-0892541676
Bestel dit boek bij amazon.com of bol.comThe Hermetic link (vertaling in het Engels)
Boek bestellen
De Hermetische schakel
Wijsheidtradities, VertalingenDe Nag Hammadi geschriften
De Nag Hammadi geschriften
Tekst achterflap
Recensie van de Bibliotheekdienst
Pagina's uitgelicht
Boek bestellen
De Nag Hammadi geschriften
Gnosis, Vroeg christendomDe geheime woorden
De geheime woorden
Beschrijving
Recensie van de Bibliotheekdienst
R. Kranenborg
Boek info
Die Geheimen Worte (vertaling in het Duits)
Boek bestellen